Arme bezette stad

Daarmee maait Smet het integratiegras weg voor de voeten van een hele groep mensen. In Vlaanderen is recht op onderwijs nu een basisrecht-maar-niet-voor-iedereen. Dat heet uitsluiting of ronduit discriminatie.

Smets idee kwam niet uit de lucht vallen. Er lijkt al langer een ongeschreven ‘ontradingsrichtlijn voor illegalen’ in de Vlaamse en zeker de Antwerpse lucht te hangen: gedoog hun aanwezigheid in steeds mindere mate, geef hun rechten zolang er wetten zijn om die rechten te waarborgen, maar blokkeer de toegang tot die rechten.

Een voorbeeld? Volgens de Belgische OCMW-wet hebben mensen zonder papieren recht op medische hulpverlening. Het Antwerpse OCMW hanteert echter extra criteria bij het al dan niet toekennen van dringende medische hulp. Dat leert de praktijk, dat zeggen veldwerkers die anoniem willen blijven en dat schrijft Bianca De Wolf in MO*magazine van april 2012.

Maatschappelijke dienstverlening en het recht op sociale integratie moeten ervoor zorgen dat iedereen ‘een leven leidt dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid’. Dat zijn geen ideologische verzinsels, dat staat in dezelfde OCMW-wet.

Menselijke waardigheid’ is ook als recht opgenomen in het Handvest van de Verenigde Naties en in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Over de betekenis van dit sleutelbegrip wordt al eeuwen gefilosofeerd, maar het is duidelijk dat de filosofie in 2012 eerder over de kosten dan over de baten gaat. We koppelen menselijke waardigheid nu ook aan verblijfspapieren, een baan en een brievenbus.

Wie papieren heeft, mag integreren, wie buiten de samenleving staat, moet daar maar blijven. Zonder recht op werk, onderwijs, vrijwilligerswerk, desnoods zonder te lezen. Want daar werd in Antwerpen ook al over gediscussieerd: of het wel kan, papierlozen die boeken uit de stadsbibliotheek ontlenen, zelfs als het om Paul van Ostaijen gaat. Boem Paukeslag, wat een gevallen wereld.