Een nacht vol tegenstrijdigheden

Eerder vandaag was het in me opgekomen dat het laatste onveiligheidsincident in Butembo intussen al zeker een week achter de rug is. Volgens de statistieken  van de laatste maanden is dat zowat de maximale duur tussen twee moorden geweest. Vandaag of morgen gebeurt er dus vast weer iets ergs, dacht ik nog.

Dan kreeg ik een memo in de digitale bus van GADHOP, de lokale mensenrechtenorganisatie, gericht aan de regering. In de stad Butembo alleen al zijn er in juni 11 moorden gepleegd, en in juli 8. Lees even mee: “l’autorité semble ne se préoccuper que de résoudre les épiphénomènes, c’est-à-dire les conséquences de l’insécurité, au lieu de rechercher les causes profondes et éradiquer une fois pour toute l’insécurité dans nos deux territoires. »

Even later vernam ik het verdict tegen de drie beklaagden van de moord op de 25-jarige student (zie mijn blog “Nachtwacht” van 15 juli). De burgemeester die de verantwoordelijkheid had over de moorddadige nachtelijke patrouille, werd vrijgesproken. Zijn medebeklaagden, een soldaat en een politieman, kregen respectievelijk levenslang en 20 jaar. Men had geprobeerd de burgemeester ervan te beschuldigen het liefje van de student te willen afsnoepen. Maar de getuigen spraken elkaar tegen. Zo was toch maar mooi de aandacht afgeleid van de vraag naar een mogelijke politieke dimensie van de moord.

En nu het donker is ontstaat er plotseling deining op de radiogolven van het interne communicatienetwerk van Graben Security.

Ik ga naar buiten, ook al is het al behoorlijk koud, en luister mee met Musa, die vanavond van dienst is. Zijn collega’s die in een volkswijk op een kilometer of vier van hier werken, klinken opgewonden. En bang. Uit de flarden uitwisseling begrijpen we beetje bij beetje dat er in de betrokken wijk grote onrust is ontstaan, en de hele bevolking trommels, jerrycans, en alles wat geluid maakt heeft bovengehaald om de veronderstelde indringers af te schrikken met een hels kabaal.

Eén van hen vertelt hoe een vrouw in totale verwarring en huilend van ellende is komen smeken om wat beltijd te kunnen krijgen om haar familie te kunnen vertellen hoe een gewapende bende haar huis is binnengedrongen. Maar wat er precies gebeurd is kunnen we er niet uit opmaken.

“Ze steken grote vuren aan, en beginnen er rond te dansen”, zegt één van de veiligheidsmensen nu met overslaande stem. “Dat is normaal daar”, zegt Musa. “In die wijk zijn grote gruwelijkheden begaan door de AFDL van vader Kabila in 1998. ‘s Nachts leden ze grote verliezen door aanvallen van de Mai Mai. En overdag wreekten ze zich op de mannelijke bevolking, overtuigd dat ze waren dat het allemaal Mai Mai waren. Er ligt daar nog een groot massagraf waar niemand nog durft over spreken. Die mensen hebben afgezien”, zegt hij hoofdschuddend. “Daarom ook dat ze zo dicht naar elkaar zijn toegegroeid en er bij de geringste onveiligheid massaal door iedereen samen wordt gereageerd”.

De oorverdovende Chinese wijkgenerator wordt uitgezet (het is tien uur ’s avonds) en mijn trommelvliezen kunnen eindelijk ontspannen. De wijk duikt meteen het duister in. En dan hoor ik het ook, heel in de verte. Een intens aanhoudend getrommel. Doeltreffend is het dus wel. Als de generatoren niet draaien…

Victor Oscar (de codenaam van Musa) roept zijn collega’s nog eens op om te horen wat de evoluties zijn. Maar veel wijzer worden we er niet uit. Ik besluit dan toch maar terug naar binnen te gaan, wat te gaan lezen.

Ik zet me in de zetel en tracht me te herinneren waar ik precies was gebleven in het verhaal. Zonder enige verwittiging flitst de hemel open en rolt de donder alle getrommel weg. Dikke druppels plensen op het golfplatendak. Net dan klopt er iemand op de buitenpoort. Ik hoor Musa praten. Hij maakt het hangslot open en laat iemand binnen. Op dit uur? Ik hoor stappen op de trap. Iemand klopt op mijn kamerdeur. Ik heb ze net op slot gedaan.

“Wie is daar?”, vraag ik. “Ik ben het, Musa. Masumbuko is hier net aangekomen. Hij wil je spreken. Hij zal je zelf zeggen wat er gaande is.”

Masumbuko is de man die zorgt voor het onderhoud van ons kantoor, de aankopen doet, het middageten kookt. Een harde werker. Altijd de eerste op kantoor en ’s avonds de laatste om weg te gaan. Was voorbestemd om broeder te worden, maar heeft dan toch voor een gezin gekozen.

Hij grijnst breed als hij me ziet verschijnen. “Vous êtes là!”. Hij heeft nog een familielid meegebracht. “We komen hier slapen”, zegt hij. “We hebben net mijn vrouw binnengebracht in het ziekenhuis van Matanda”.

Ik begrijp het meteen. De bevalling is ingezet. Ze verwachten een vierde kind. “Moet je dan niet bij haar blijven?”, pols ik zonder veel overtuiging, goed wetend wat het antwoord zal zijn. “Da’s een vrouwenzaak. Er is een madame meegekomen om bij haar te blijven.” Bij de vorige drie geboortes was hij er ook niet bij.

Dat is Kongo. Een vat vol tegenstrijdigheden. Onveiligheid, onrust, onzekerheid, onweer, ongemak bij de vleet. Maar het leven is sterker en zal uiteindelijk altijd overwinnen.

Het tromgeroffel in de verte is opgehouden. De regen heeft ongetwijfeld de vuren gedoofd. En kijk, meteen verschijnt het Zuiderkruis aan de nachtelijke hemel. Zijn lange as wijst recht naar de plaats waar op dit moment een kindje wordt geboren. Masumbuko hoopt op een meisje. Dan is zijn gezin in evenwicht. Zoniet ziet hij zich genoodzaakt voor zes kinderen te gaan.

Nog terwijl hij dit zegt, weet ik dat ik niet moet proberen hem te begrijpen. Een mens moet niet alles willen begrijpen in het leven. Soms is het gewoon beter de dingen te nemen zoals ze zijn.