In 2023 duwden Europese lidstaten meer dan 300.000 migranten illegaal terug over de buitengrenzen van de EU, zonder hun recht op asiel na te gaan. Dat stelt solidariteitskoepel 11.11.11 in een nieuw rapport. 

Ze groeide op in Libië in een conservatief gezin en was het enige meisje in de klas met een hidjab. Vandaag deelt journaliste en televisiepionier Taziri al-Omrani rake uppercuts uit aan zowat iedereen die wil morrelen aan de rechten van vrouwen. ‘Ik was op jonge leeftijd al revolutionair.’

Amnesty International is scherp in zijn jaarrapport 2021 en spreekt over een gitzwart jaar voor de mensenrechten. Corona-ongelijkheid, inperkingen van de vrije meningsuiting en cybercontrole bleven ongestraft. Gezondheidszorg en kwetsbare economieën kwamen aan de rand van de afgrond te staan.

Naar schatting 14.000 migranten kwamen dit jaar al in Italië aan via de Middellandse Zee. Ze verkiezen die gevaarlijke overtocht boven vastzitten in de beruchte detentiecentra in Libië. Intussen staan Italië, Turkije, Frankrijk en Rusland elkaar te verdringen om zakendeals af te sluiten in Libië.

Het is al lang geen voorpaginanieuws meer, maar nog steeds komen er mensen op de vlucht om bij hun gevaarlijke overtocht op de Middellandse Zee. De afgelopen dagen zijn tientallen mensen verdronken. Volgens mensenrechtenadvocaat Omer Shatz draagt de EU een verpletterende verantwoordelijkheid.

België heeft verzocht om de bevroren Libische fondsen de vzw van prins Laurent terug te betalen, maar het sanctiecomité van de Verenigde Naties weigerde dat onlangs. Waarom blijft het Libische geld nog steeds bevroren, tien jaar na Khaddafi’s dood? En voor hoelang nog?

‘Als de Europese Unie een voortrekkersrol wil spelen wat mensenrechten betreft, zou dit zich ook mogen vertalen in haar migratiebeleid.’ Dat schrijft studente Migratie- en Diasporastudies Elif Lootens in een vlijmscherpe aanklacht.

De Maltese regering probeert koste wat het kost migranten op zee te houden — soms wekenlang — of terug te sturen naar Libië. Dat het land daarbij wetten, schendingen van de mensenrechten in Libië en menselijke drama’s negeert, lijkt een vervelende bijkomstigheid. 

Ondanks haar goede intenties slaagt de Afrikaanse Unie er maar niet in de vrede te bewaren in haar lidstaten. Chris Changwe Nshimbi, onderzoeksdirecteur aan de universiteit van Pretoria, analyseert hoe dat komt.

Spionagetechnologie uit Europa mag niet meer belanden bij repressieve regimes. Zeven mensenrechtenorganisaties, waaronder Human Rights Watch, dringen hierop aan bij de Europese Unie.

Het coronavirus is gearriveerd, de olievelden zijn geblokkeerd en de oorlog is geëscaleerd. ‘Libië stevent af op een humanitaire ramp. Alleen moet de wereld dat ook willen zien’, zegt Jalel Harchaoui, Libië-expert bij het Clingendael Instituut in een gesprek met MO*. 

De Italiaanse regering hernieuwt de migratiedeal met Libië en negeert zo de mishandeling van tienduizenden mensen in dat land, zegt Amnesty International. 'Het toont nog maar eens aan hoe schandalig ver Europese regeringen bereid zijn te gaan om vluchtelingen en migranten buiten de EU te houden.'