Obesitas

Eén op de zes wereldburgers weegt te veel. Terwijl meer dan 800 miljoen mensen permanent ernstig ondervoed zijn, lijdt 1 miljard mensen aan overgewicht, en een derde daarvan is zwaarlijvig. ‘Overgewicht is een wereldwijde plaag, die ons welzijn evenveel bedreigt als de klimaatopwarming en de vogelgriep’, zei professor Paul Zimmet dit najaar tijdens zijn openingsrede van de vierjaarlijkse obesitasconferentie in Australië. Obesitas leidt tot hartziekten en diabetes, en bedreigt naast de lichamelijke gezondheid ook de hele gezondheidszorg. Vooral diabetes neemt enorme happen uit de mondiale gezondheidsbudgetten.
Volgens de Unite for Diabetes-campagne ontwikkelen jaarlijks 7 miljoen mensen suikerziekte. De mondiale teller staat op 230 miljoen diabeteslijders. Deze stille epidemie eist jaarlijks 3 miljoen levens, evenveel als hiv/aids, zegt de International Diabetes Federation. Het is alarmerend dat obesitas, de voornaamste oorzaak van suikerziekte, razendsnel oprukt in ontwikkelingslanden in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Een aantal van die landen kampt met een dubbele belasting: de ondervoeding wegwerken én mensen op gezonde en gevarieerde voeding doen overschakelen.
Ondertussen blijft de westerse economie haar consumptiegewoonten exporteren naar de ontwikkelingslanden, zegt professor Daniël Pipeleers van de VUB: ‘Men is bezig diabetes, samen met de flatscreens, in te voeren in die landen.’ De verstedelijking, het gebrek aan openbare ruimte, beweging en gezonde voeding heeft een leefomgeving gecreëerd die contraproductief is voor een gezond lichaamsgewicht. Chronische ziekten die gekoppeld zijn aan obesitas, kunnen een rem zetten op de economische vooruitgang in veel ontwikkelingslanden.
Zo leidt diabetes, de grootste oorzaak van nierstoornissen in ontwikkelingslanden, tot hoge dialysekosten. De massale toename van overgewicht bij kinderen en adolescenten veroorzaakt in ontwikkelingslanden een massieve explosie van type 2 diabetes. Die ziekte is niet te genezen, maar wel te voorkomen via eenvoudige ingrepen als vet- en cholesterolarme diëten en simpele bewegingsprogramma’s. De keuze is aan de overheden, zegt de internationale obesitasorganisatie IASO: investeren in gezonde voeding voor de burgers of torenhoge lasten voor de gezondheidszorg. (td)

Diabetespreventie in België bereikt de allochtone risicogroep niet

Nederlanders van Marokkaanse en Turkse origine hebben drie keer meer kans om suikerziekte te ontwikkelen dan autochtone Nederlanders. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek. De leeftijd waarop de diagnose wordt gesteld, valt bij deze groep ook enkele jaren vroeger. Cijfers over diabetes bij allochtone Belgen zijn niet voorhanden, maar volgens Frederik Muylle van de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV) kunnen de Nederlandse bevindingen geëxtrapoleerd worden naar België:
‘Na correctie voor andere factoren zoals de leeftijd, geslacht of het type ziekteverzekering, is etniciteit de belangrijkste factor die het hoger diabetesrisico bij de allochtone Belgen bepaalt. De veronderstelling dat dit uitsluitend te wijten zou zijn aan slechte voedingsgewoonten, gaat niet op. Als je een allochtone en een autochtone Belg -met dezelfde zwaarlijvigheid, hetzelfde slechte bewegingspatroon- naast elkaar zet, dan zal de eerste toch nog veel meer risico lopen om type 2 diabetes (diabetes als gevolg van overgewicht en gebrek aan beweging, nvdr) te ontwikkelen.’
De Antwerpse arts Güven Yildiz doet momenteel onderzoek naar diabetes bij de rurale bevolking in de Koerdisch-Turkse regio. Voor haar eindwerk onderzocht ze diabetes bij allochtone bevolkingsgroepen. Migranten in een westerse leefomgeving lopen inderdaad een hoger risico om diabetes te ontwikkelingen en zijn bovendien ook gevoeliger voor complicaties.
 ‘Een mogelijke verklaring is dat diabetesgevoelige stofwisseling een voordeel kan zijn in een leefomgeving waar schaarste is aan voedingsmiddelen, maar nadelig is in een omgeving met een overvloed aan voedsel en een gebrek aan beweging’, zegt Yildiz, die het ook opvallend vindt dat de diabetespreventie in ons land op geen enkele manier rekening houdt met de verhoogde diabetesgevoeligheid van de allochtone bevolkingsgroepen. Terwijl Nederland intussen preventieve informatiecampagnes lanceert in het Turks, Arabisch en Berbers, zijn er in ons land nog geen actieve doelgroepprogramma’s voor allochtone Belgen. En volgens de VDV zijn er ook geen plannen in die richting. Toch zegt de organisatie dat er genoeg expertise in huis is om, met overheidssteun, een dergelijk project in goede banen te leiden. (td)

Zuid-Afrika wil minder eten

Terwijl hongerprogramma’s de ondervoeding in de sloppenwijken moeten voorkomen, kreunt Zuid-Afrika ook onder het gewicht van een massale obesitasepidemie. 22 procent van de meisjes tussen 12 en 18 jaar, één op drie mannen en één op twee vrouwen in Zuid-Afrika wegen teveel. Vooral de stedelingen zijn overgestapt van een traditionele plantaardige voeding naar etenswaren met een hoog gehalte aan vet, suiker en energie. Informatiecampagnes die mensen aanzetten tot meer beweging en minder vet zijn dringende nodig. Maar dat volstaat niet. Ook de voedingsindustrie moet een steentje bijdragen, zegt de Zuid-Afrikaanse obesitasexpert Tessa van der Merwe. Zuid-Afrika is een van de snelste groeimarkten voor internationale en nationale fastfoodbedrijven. Consumenten worden gebombardeerd met energierijke en vette voedingsproducten en raken in de war door de misleidende of onbegrijpelijke informatie op de verpakkingen. Naast een taks op hamburgers, frieten en andere vette voeding, moeten deze etenswaren een gezondheidswaarschuwing krijgen, aldus van der Merwe. Volgens onderzoek begrijpt 64 procent van de Afrikaanse ondervraagden geen jota van de informatie op voedingsproducten. Het labelsysteem, de Health Robot, dat vorig jaar in Zuid-Afrika werd gelanceerd, moet de consument via eenvoudige aanduidingen helpen overschakelen naar betere en gezondere voeding. ‘De voedingsindustrie wint hierbij’, zegt van der Merwe, ‘Bedrijven die op de kar springen, krijgen een opgeschoond imago als sociale onderneming en bereiken een nieuw en trouw publiek.’ Volgens van der Merwe draagt niet alleen de fastfoodindustrie bij tot de massale obesitasepidemie in Zuid-Afrika. De enorme criminaliteit in de steden stimuleert de burger ook niet meteen om een ommetje te maken. Ook aids en de beeldvorming bevorderen de Afrikaanse eetgewoonten niet. ‘Hiv/aids heeft tot ware angst- en beeldpsychoses geleid bij zwarte Afrikanen. Jammer genoeg denkt men in Afrika nog te vaak dat een zwarte vrouw die slank is, wel eens aids zou kunnen hebben of dat haar echtgenoot niet genoeg verdient’, aldus van der Merwe nog. (td)

ENKELE CIJFERS

1 op 2 Zuid-Afrikaanse vrouwen is te dik
40 procent van de Marokkaanse bevolking lijdt aan overgewicht
8,4 procent van de Europese bevolking lijdt aan suikerziekte
In Vlaanderen zorgt de vergrijzing jaarlijks voor 23.500 nieuwe diabetespatiënten
Elke 10 seconden sterft iemand aan de gevolgen van diabetes
Elke 10 seconden worden 2 mensen diabetespatiënt

Bron: Unite for Diabetes Campaign

Reageer via info@mo.be